ខេត្តបាត់ដំបង! វត្ថុបុរាណជាច្រើន ដែលផលិតចេញពីដីដុត ស្ពាន់ សំរិទ្ធ ប្រាក់ និងដែក ត្រូវបានប្រទះឃើញតាមរណ្ដៅសីមាចាស់ ក្នុងវត្តសុវណ្ណភូមិ ហៅវត្តតាលាស់ថ្មី ក្នុងស្រុកមោងឫស្សី ខណៈដែលក្រុមជាងធ្វើការរុះរើព្រះវិហារដែលមានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោម ដើម្បីសាងសង់ព្រះវិហារថ្មី។
ក្រោយមានការភ្ញាក់ផ្អើលប្រទះឃើញវត្ថុបុរាណខាងលើ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ឯកឧត្តម សុខ លូ អភិបាល នៃគណៈអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង និងក្រុមការងារជំនាញមកពីមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ មន្ទីរធម្មការ និងសាសនា បានអញ្ជើញចុះទៅពិនិត្យជាក់ស្តែង ដែលជាបឋមលោកអនុប្រធានការិយាល័យបេតិកភណ្ឌ នៃមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានបញ្ជាក់ថា សម្រាប់វត្ថុបុរាណដែលត្រូវបានប្រទះឃើញនៅពេលនេះរួមមាន
-បំណែកកុលាភាជន៍ ចំនួន២០បំណែក (ធ្វើពីដីដុត)
-បំណែកជើងពាន ចំនួន១៥បំណែក (ស្ពាន់១២ សំរិន្ធ៣)
-កាក់សៀម ចំនួន១៣កាក់ (ស្ពាន់)
-កាក់ឥណ្ឌូចិន ចំនួន៣៣កាក់(ប្រាក់)
-ដន្លាប់តូច ចំនួន១(ប្រាក់)
-ក្រវិលមួយចំហៀង (ស្ពាន់)
-ចិញ្ចៀន ចំនួន១វង់(ស្ពាន់)
-ប្រាក់ឌួង ១ចំហៀង (ប្រាក់)
-កណ្ដឹង ចំនួន២ (ស្ពាន់លាយ)
-បំណែកដែក (ប្រហែលដងដាវ) ចំនួន១ដុំ(ដែក)
-កាក់ប្រាក់រូបមាន់ ចំនួន ៣,៥៩០កាក់ (ប្រាក់)
-ហិបប្រាក់ ចំនួន១
-សន្លឹកប្រាក់ ចំនួន១បន្ទះ ។
ក្នុងនោះដែរឯកឧត្តម សុខ លូ អភិបាល នៃគណៈអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង បានមានប្រសាសន៍ថា ដោយមានការឯកភាពពីលោកគ្រូចៅអធិការ អាចារ្យ គណៈកម្មការ និងឧបាសក ឧបាសិកា ពុទ្ធបរិស័ទ្ធដែលបានចូលរួមនៅទីនេះ គឺនឹងប្រគល់ភារកិច្ចទៅមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្ត ដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងវត្តសុវណ្ណភូមិ ដើម្បីថែរក្សាវត្ថុបុរាណដែលត្រូវបានប្រទះឃើញនាពេលនេះ ដើម្បីថែរក្សាចុះបញ្ជីទុកជាសម្បតិ្តបេតិកភណ្ឌជាតិ និងរក្សាទុកនៅសារមន្ទីរខេត្តបាត់ដំបង ក្រោយពេលដែលក្រុមការងារជំនាញបានធ្វើកំណត់ហេតុ និងរបាយការណ៍អំពីវត្ថុបុរាណនេះច្បាស់លាស់ទើបបញ្ជូនទៅសារមន្ទីរខេត្ត ហើយនឹងរៀបចំកម្លាំងការពារវត្ថុបុរាណដែលរក្សាទុកជាបណ្ដោះអាសន្ននៅវត្តតាលាស់ថ្មីនេះ ។
ឯកឧត្តមបានបន្តទៀតថា បើថ្ងៃណាមួយ វត្តសុវណ្ណភូមិ ហៅវត្តតាលាស់ថ្មីមានព្រះវិហារច្បាស់លាស់និងអាចរៀបចំសារមន្ទីរក្នុងវត្ត គឺអាចរក្សាទុកវត្ថុបុរាណនេះ នៅសារមន្ទីរក្នុងវត្តបានដើម្បីទុកដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយបានមើលឃើញបានស្គាល់អំពីវត្ថុបុរាណនេះដែលជាអនុស្សាវរីយ៍ត្រូវបានប្រទះឃើញពេលកំពុងសាងសង់ព្រះវិហារថ្មី ។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា វត្តសុវណ្ណភូមិ ហៅវត្តតាលាស់ថ្មីនេះ ត្រូវបានកសាងឡើងនៅអំឡុងឆ្នាំ១៧១០ ដោយឡែកព្រះវិហារចាស់កសាងដំបូងគេនៅសតវត្សទី១៨ ហើយក៏ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងស្រុងនៅអំឡុងពេលរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត ក្រោយមក ដោយសារបន្សល់ទុកនូវគំនរចាស់ៗ លោកតា លោកយាយ ពុទ្ធបរិស័ទ ដែលរស់នៅតំបន់នោះក៏បានឯកភាពគ្នាសាងសង់ព្រះវិហារថ្មីជាលើកទី២ឡើងវិញ នៅឆ្នាំ១៩៩០ ប៉ុន្តែដោយសារព្រះវិហារចាស់នេះ សាងសង់ខុសបច្ចេកទេស ធ្វើឱ្យបាក់ស្រុត និងមានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមផងនោះ ដូចនេះគណៈកម្មការវត្ត អាចារ្យ ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទវត្ត ក៏បានប្រជុំសម្រេចរុះរើព្រះវិហារចាស់ដែលសាងសង់នៅឆ្នាំ១៩៩០នេះ ដើម្បីសាងសង់ព្រះវិហារថ្មីឲ្យស្របតាមបច្ចេកទេសត្រឹមត្រូវ ៕
