ឯកឧត្តម បណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណ៖ ការថែរក្សាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ គឺស្មើនឹងថែរក្សាព្រលឹងជាតិ

ថ្ងៃសៅរ៍ 19 កុម្ភៈ 2022, 18:26

(ខេត្តត្បូងឃ្មុំ) កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ឯកឧត្តម បណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណមានប្រសាសន៍ថា(ការថែរក្សាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ គឺស្មើនិងថែរក្សាព្រលឹងជាតិ)សម្រាប់សម្បត្តិវប្បធម៌ ជាបេតិកភណ្ឌជាតិគេបានចាត់ទុកថាគឺជារបស់មួយមានតម្លៃខ្លាំងណាស់មិនអាច កាត់ថ្លៃបានពីព្រោះវត្ថុទាំងអស់នោះគឺជាតំណាងឲ្យអត្តសញ្ញាណឬជាដួងព្រលឹងរបស់ជាតិសាសន៍នីមួយៗ ជាកេរមរតក របស់មនុស្សជាតិជំនាន់មុនៗដែលបានកសាងទុកមកជាយូរអង្វែង។ក្នុងច្បាប់ផ្នែកសម្បត្តិវប្បធម៌ដែលគេអាចហៅថាបេតិកភណ្ឌបានគឺវត្ថុនោះមានអាយុចាប់ពី៥០ឆ្នាំឡើង ទៅ៖ «គឺបានន័យថាអ្វី ដែលសំខាន់សំដៅទៅលើរឿងវប្បធម៌ អារ្យធម៌ ជំនឿ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ប្រសាទបុរាណ ស្អីៗទាំងអស់ដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើងដែលបន្សល់ទុកតាំងពីសម័យមុនរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្នហើយដែលតម្លៃដែលគេឲ្យទៅលើ បេតិកភណ្ឌហ្នឹងគឺគេឲ្យតម្លៃដោយសារទៅលើអាយុកាល ដោយសារទៅលើភាពចំណាស់ដោយសារទៅលើតម្លៃមានតែមួយមិនអាចកាត់ថ្លៃបានដែល មនុស្សពីជំនាន់ដើមហ្នឹងគឺលោកខំប្រឹងថែរក្សាទុកឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយ»។ហើយនូវខេត្តត្បូងឃ្មុំក៍មានប្រសាទបុរាណ ស្រះ ទួលបុរាណ និងស្ថានីយបុរាណ ច្រើនកន្លែងអាយុកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំកូនខ្មែរមិនសូវបានស្គាល់ ។

ឯកឧត្តម បណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណ៖ ការថែរក្សាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ គឺស្មើនឹងថែរក្សាព្រលឹងជាតិ

ឯកឧត្តម បណ្ឌិត អភិបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំបានប្រាប់BTB Newsអោយដឹងថា បើតាមរបាយការណ៍របស់ លោក កួ ហុក ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តត្បូងឃ្មុំ បច្ចុប្បន្នមានប្រាសាទបុរាណចំនួន០៩នៅសល់រូបរាងនិងទួលបុរាណជាង៣០ទៀតមានអាយុកាលរាប់សតវត្សន៍។

ឯកឧត្តម បណ្ឌិត អភិបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានបន្ថែមទៀតថា៖ដោយសារកត្តាធម្មជាតិនិងពេលវេលាប្រាសាទខ្លះរងការទ្រុឌទ្រោមប្រឈមការដួលរលំ។ ដោយមានការយកចិត្តទុកដាក់ពីមន្ត្រីមន្ទីរនិងក្រុមអ្នក ជំនាញ បានធ្វើការជួសជុលប្រាសាទមួយចំនួន ដើម្បីរក្សាបានរូបរាងកុំឲ្យបាត់បង់ទុកបង្ហាញ ដល់កូនចៅ ជំនាន់ក្រោយបានស្វែងយល់និងបានស្គាល់ពីសម្បត្តិ វប្បធម៌ ដូនតាជំនាន់មុន។ ទោះបី ខេត្តត្បូងឃ្មុំ មានសំណង់ប្រាសាទបុរាណរាប់សតវត្សន៍ បន្សល់ទុក មានតម្លៃមិនអាច កាត់ថ្លៃបាន បើតាមប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ក្នុងចំណោមប្រាសាទទាំងអស់មិនសូវមានពលរដ្ឋទូទៅបាន ស្គាល់ នោះទេ។ មានតែប្រាសាទនៅ ក្នុងវត្តព្រៃនគរក្នុង ដែលមានភ្ញៀវមួយចំនួនបានទៅលេង ម្តងម្តាល នៅថ្ងៃ ចុងសប្តាហ៍ ឬនៅពេលមានបុណ្យទានធំៗ។
គួរបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទទាំង ៩ ដែលនៅសេសសល់ក្នុងខេត្ត ត្បូងឃ្មុំមាន ដូចជា៖

១/ប្រាសាទ ព្រះធាតុធំ

ប្រាសាទព្រះធាតុធំ

ប្រាសាទព្រះធាតុធំ មានតួប៉មប្រាសាទចំនួនពីរ ស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណវត្តហ្លួងព្រះស្តេចកន ភូមិអង្គរក្នុង ឃុំដូនតី ស្រុកពញាក្រែកខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ប្រាសាទព្រះធាតុធំផ្តើមកសាងក្នុងចន្លោះសម័យហ្វូណន និងសម័យចេនឡាក្នុងរាជ្យព្រះបាទភវរ្មន័ទី១។ដើមឡើយក្រុមប្រាសាទមានតួប៉ម៣សង់ពីឥដ្ឋនៅលើទីទួលខ្ពស់មួយកម្ពស់ ១.៥ម៉ែត្រ លាតសន្ធឹងពីជើងទៅត្បូងរត់ត្រង់ជួរគ្នានៅលើទីលានតែមួយបែរមុខទៅទិសខាងកើត។

ដោយកត្តាធម្មជាតិ និងពេលវេលាបានធ្វើ ឱ្យប្រាសាទរងការទ្រុឌទ្រោមយ៉ាងខ្លាំង និងកំពុងមាន ហានិភ័យ យ៉ាងខ្លាំងដល់តួប៉មប្រាសាទទាំងមូល។

តួប៉មទាំង៣នៃប្រាសាទបានខូចខាតទាំងស្រុង។តួប៉មមួយផ្នែកខាងជើងសព្វថ្ងៃត្រូវបានគេចាក់ដីលុបគ្រឹះប្រាសាទនិងវត្ថុសំណល់នានាព្រមទាំងបានរៀបឥដ្ឋជាខឿនទប់ដីដូច្នេះប្រាសាទព្រះធាតុធំដែលមានបច្ចុប្បន្ននេះមានតួប៉មប្រាសាទ តែ២ប៉ុណ្ណោះ ។

២/ប្រាសាទព្រះធាតុតូច

ប្រាសាទព្រះធាតុតូចកសាងឡើងក្នុងសតវត្សន៍ទី៧ពីឥដ្ឋនិងថ្មភក់។ប្រាសាទនេះស្ថិតក្នុងកំពែងតែមួយ នៃបន្ទាយព្រៃនគរក្នុងភូមិអង្គរក្នុង ឃុំដូនតី ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ អ្នកស្រុកហៅប្រាសាទនេះជា ចេតិយ ហើយតាមការអង្កេតទៅលើស្លាកស្នាមគ្រឹះជាក្រុមប្រាសាទឥដ្ឋដែលមានក្រុមប្រាសាទលើសពីបី។

៣/ប្រាសាទចេតិយ៏ព្រះធាតុតូច

ប្រាសាទចេតិយព្រះធាតុតូចនេះស្ថិតនៅភូមិខ្សាក ឃុំពពេល ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ សាងសង់ពី ថ្មបាយក្រៀមនៅលើទីទួលនិងមានស្រះស្រង់នៅពីមុខប្រាសាទផងដែរ។

៤/ ប្រាសាទ ព្រៃគី

ប្រាសាទព្រៃគីស្ថិតនៅភូមិអណ្តោត ឃុំកណ្តោលជ្រុំ ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ សាងសង់អំពីដីដុត (ឥដ្ឋ) មានទំហំ ៤ម៉ែត្របួនជ្រុង និងមានកម្ពស់ ៧.៥ម៉ែត្រ ក្នុងរាជ្យកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ សតវត្សរ៍ទី ១០សម្រាប់ឧទ្ទិសដល់ព្រាហ្មណ៍សាសនា។ សង់នៅលើទីទួលមានកសិន្ទទឹកជុំវិញ និងមានតួប៉មបីសង់ពីឥដ្ឋលាយថ្មបាយក្រៀម នៅលើខឿនថ្ម បាយក្រៀម ដែលមានបណ្តោយប្រវែង ២៣,៤០ម៉ែត្រ និងទទឹង ប្រវែង ១២,៦០ម៉ែត្រ។

៥/ ប្រាសាទជើងអង្គ

សាងឡើងនៅសតវត្សន៍ទី១០ ពីឥដ្ឋ និងថ្មភក់។ ប្រាសាទជើងអង្គស្ថិតនៅក្នុងភូមិជើងអង ឃុំកណ្តោលជ្រុំ ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ប្រាសាទនេះសាងក្នុងរាជ្យកាល ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ ស.វ ទី១០ ចន្លោះឆ្នាំ ៩២១-៩៤២មានលក្ខណៈសិល្បៈក្នុងរចនាបថកោះកេរ សម្រាប់ឧទ្ទិសដល់ព្រាហ្មណ៍សាសនា។ ប្រាសាទ នេះសង់នៅលើដីទួលលើក មានតួប៉ម បែរមុខទៅទិសខាងកើត។ បើពិនិត្យទ្រង់ទ្រាយនិងស្លាកស្នាម នៅសល់ប្រាសាទនេះ មានតួប៉មបីសង់ពីឥដ្ឋ ស្ថិតនៅលើខឿនថ្ម បាយក្រៀមតែមួយ សព្វថ្ងៃតួប៉មពីរសងខាងបានរលំអស់ សល់ តែតួកណ្តាល ដែលមានកំពស់ប្រហែល១៥ម៉ែត្រ។

៦/ ប្រាសាទព្រះធាតុសម្តី

ប្រាសាទព្រះធាតុសម្តី ស្ថិតនៅខាងត្បូងសាលាខេត្តត្បូងឃ្មុំ ភូមិនិគមលើ ឃុំស្រឡប់ ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ប្រាសាទព្រះធាតុសម្តី បានបាក់បែក នៅសល់តែជញ្ជាំងផ្នែកខាងលិចនិងទិសខាងត្បូងប៉ុណ្ណោះ ជាហេតុធ្វើឲ្យប្រាសាទរងហានិភ័យខ្ពស់បំផុត។

៧/ ប្រាសាទព្រះធាតុខ្ទុំឋ

សាងសង់ ឡើងនៅសតវត្សន៍ទី១០ ពីឥដ្ឋ និងថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទព្រះធាតុខ្ចុំ ស្ថិតនៅខាងលិច ភូមិស្វាយទិព្វចម្ងាយ១ គីឡូម៉ែត្រ ឃុំជីគរ ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ប្រាសាទនេះសង់ពីឥដ្ឋ នៅលើទីទួល ខ្ពស់មួយ និងមានកំពែងខាងក្រោម មានថ្មបាយក្រៀម នឹងបំណែកឥដ្ឋ នៅរាយប៉ាយពាស់ពេញផ្ទៃដី។ តួនៃប្រាសាទបច្ចុប្បន្ន នៅសល់ តែជញ្ជាំង ពាក់កណ្តាល តែប៉ុណ្ណោះ ពាក់កណ្តាលផ្នែកកំពូលត្រូវបានបាក់បែកទាំងស្រុង។ នៅពីមុខប្រាសាទមានផ្ទាំងសិលាចារឹកមួយផ្ទាំងមានស្ថានភាពល្អប្រសើរត្រូវបានគេចាក់ជាប់នៅពីមុខប្រាសាទ តែម្តង។ បច្ចុប្បន្ន តំបន់ នេះត្រូវបាន ជ្រើសរើស ជាទីអារាម សម្រាប់គោរពបូជាមានការសាងសង់សាលាឆាន់ កុដិ និងសាឡុំជាដើម។

៨/ ប្រាសាទ ព្រះធាតុ បាស្រី

ប្រាសាទព្រះធាតុបាស្រី ឬប្រាសាទព្រះធាតុព្រះស្រីមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិព្រះធាតុថ្មដា ឃុំព្រះធាតុ ស្រុកអូរាំងឪ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ វិហារវត្តព្រះធាតុបាស្រីត្រូវបានសង់នៅលើគ្រឹះប្រាសាទចាស់រាងជាការេមានទំហំ ១៥ ម៉ែត្រ បួនជ្រុង និងមានកម្ពស់ ៣៣ម៉ែត្រ ដែលមានផ្តែរបុរាណចំនួន២ផ្ទាំង និងសសរពេជ្របន្សល់ទុកនៅ ជាប់និងជញ្ជាំងព្រះវិហារបច្ចុប្បន្ន។ បើតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពី រចនាបថនៃផ្តែរនិងសសរពេជ្រដូចជាបំណែកផ្សែងទៀតនៃបង្គំ ប្រាសាទ គឺអាចសន្និដ្ឋានបានថា ប្រាសាទនេះគឺប្រហែលមាន រចនាបថកោះកេរក្នុងសតវត្សន៍ទី១០។

នៅអមសងខាងផ្លូវចូលវត្តព្រះធាតុ មានគ្រឹះប្រាសាទពីរទៀត ដែលសាងសង់ពីថ្មបាយក្រៀម នៅផ្នែកខាងស្តាំដៃគេហៅថា ប្រាសាទវិហារគុហ៍ នៅផ្នែកខាងឆ្វេងដៃហៅថាប្រាសាទព្រះចូលនិព្វាន និងមានគ្រឹះ ប្រាសាទ ផ្សេងទៀតនៅខាងជើងវត្ត ដែលសព្វថ្ងៃគ្រឹះប្រាសាទទាំងអស់នោះ ត្រូវបានសាងសង់សំណង់ថ្មីពីលើអស់ហើយ ៕

អត្ថបទ លោក សាន ស៊ីម